Công dụng, cách dùng cây tía tô làm thuốc

Cây tía tô còn có tên gọi khác là tử tô, tủ tô tử, tô ngạnh… Là một loại cây gia vị rất quen thuộc với chúng ta, tía tô có mùi thơm, được dùng nhiều làm gia vị cho món ăn như món: Cháo thịt, lươn nấu chuối, rau sống….

Dân gian đánh giá cao công dụng của cây tía tô, coi đây là một thực phẩm mang nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Tên khoa học

Perilla ocymoides L. Thuộc họ hoa môi

Khu vực phân bố

Cây tía tô được người dân trồng khắp nơi để làm gia vị. Ngoài chợ có bán rất nhiều vị thuốc này nên ta có thể dễ dàng mua được.

Bộ phận dùng

Toàn bộ cây gồm lá, thân và quả đều được dùng làm thuốc. Từ cây tía tô cho ta ra 3 vị thuốc quý:

1. Tử tô tử: là quả chín phơi khô (Hạt tía cho chứa lượng tinh dầu khô rất cao, trước kia được Nhật Bản sử dụng để quét lên vải dù để chống thấm).
2. Tử tô diệp là lá phơi khô
3. Tô ngạnh: là cành phơi khô của cây tía tô

Cách chế biến và thu hái

Cây được thu hái trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 10 hàng năm, qua mùa thu là cây lụi và chết đi. Đem nhặt lá riêng, chặt thân riêng phơi khô làm thuốc.

Thành phần hóa học

Trong cây có chứa 0,50% tinh dầu với thành phần chú yếu là perilla – andehyt (Chất tạo ra mùi thơm đặc trưng cho cây tía tô), limonen, OIL – pinen, dihydrocumin.

Tính vị

Cây có vị cay the, tính ôn. Vào 2 kinh tỳ và phế.

* Công dụng của cây tía tô

Theo kinh nghiệm dân gian cây tía tô có công dụng điều trị một số căn bệnh chính như sau:

• Điều trị cảm sốt, nhức đầu, ho
• Thanh nhiệt, giải độc thức ăn (cua cá)
• Điều trị sưng vú

Cách dùng, liều dùng

• Điều trị cảm sốt, ho, mệt mỏi: Lá tía tô 1 nắm, lá hành tươi 1 nắm, gạo 200g nấu cháo ăn trong ngày.
• Ngoài ra dân gian còn dùng cây tía tô để xông hơi, hoặc rang nóng lên để đánh cảm.
• Điều trị sưng vú: Lá tía tô sắc uống, kết hợp dùng thêm lá tươi giã nát đắp hàng ngày.
• Giải độc do thức ăn: Lá tía tô khô 10g, sinh khương 8g, sinh cam thảo 4g sắc với 3 bát nước, sắc cạn còn 1 bát chia 2 lần uống trong ngày. Uống lúc nóng.